جوان آنلاین: «دوردور» دیگر بیهوده و بی‌مقصد راه‌رفتن و گز کردن خیابان نیست بلکه پدیده‌ای فرهنگی در برخی طبقات اجتماعی است که با خودرو معنا پیدا میکند، تشریح و تأویل و تفسیر چنین خرده‌فرهنگی حتماً تک‌خطی نیست و ابعاد مختلفی دارد، اما از منظر حکمرانی اقتصادی نیز می‌شود به آن نگریست؛ اینکه غالباً افرادی دور «دوردور» می‌چرخند که از تمکن مالی برخوردار هستند، البته موضوع فراتر از این نیز رفته و به قول رئیس پلیس سابق پایتخت، برخی حتی تن به اجاره ساعتی خودرو می‌دهند تا از گردونه «دوردور» دور نمانند. در کشوری که به دست آوردن خودرو اینچنین سخت و هدردادن سوخت اینچنین سهل است، چرا نباید هم اینچنین شود؟! برای حل چنین عارضه‌ای که از یک سو سوزاندن بنزین برای متمول‌ها مثل آب خوردن و پیدا‌کردن خودرو برای عموم مردم، عبور از هفت‌خان رستم است، چه باید کرد؟ راهکار چیست که هم مصرف بنزین قاعده‌مند و هم دسترسی عموم برای خودرو تسهیل شود؟ پاسخ خبرگان یک جمله است: مصرف بنزین را سخت و دسترسی به خودرو را سهل کنید. حتماً منظور «مدیریت مصرف» بنزین است نه گران‌کردن آن.
زمانی افراد مرفه و بی‌درد با خودرو‌های لوکس اقدام به دوردور در محله‌های مشخصی می‌کردند، اما سطح خودرو‌ها پایین آمده و افراد برای اینکه بتوانند دوردور کنند، خودرو کرایه می‌کنند.
رئیس پلیس سابق پایتخت در این خصوص می‌گوید: «برخی از خودرو‌هایی که توقیف می‌شوند، بعد از اینکه مدارک‌شان را بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم برای یک روز اجاره شده‌اند تا فرد بتواند در برخی خیابان‌های تهران فقط دوردور کند.»
متأسفانه مسئله بنزین و خودرو دو رویکرد غلط در کشور ما داشته است. بیش از سه دهه است تولید خودرو‌های بی‌کیفیت و پرمصرف در کنار بنزین یارانه‌ای دو معضلی است که به مصرف بالای بنزین و دوردورهای ایرانی‌ها دامن زده است.
صاحبنظران معتقدند دولت باید طی برنامه‌ای مدون با افزایش کیفیت و کاهش مصرف سوخت خودرو‌های داخلی، قیمت بنزین را به تدریج واقعی کند. تا هم سرمایه‌های ملی حفظ شود و هم اینکه فرهنگ غلط و نادرست دوردور برچیده شود، از طرفی نیز دسترسی به خودرو‌های باکیفیت و ارزان‌قیمت را تسهیل کند.
اگر یک شب به خیابان‌های ولیعصر، ایران‌زمین، بلوار اندرزگو، جردن و سعادت‌آباد تهران سری بزنیم، متوجه «دوردورکردن» جوانان و حتی خانواده‌ها می‌شویم که اغلب برخی برای اینکه گوی سبقت را از‌آن خود کنند، پدال گاز را رها نمی‌کنند و به هر طریقی شده برای خودنمایی از سبقت‌گرفتن عقب نمی‌مانند.
اگر در گذشته فقط مرفهین و دارندگان خودرو‌های لوکس و مدل بالا در این خیابان‌ها دوردور می‌کردند، چند سالی است این فرهنگ غلط در میان قشر متوسط و ضعیف با خودرو‌های غیرلوکس نیز رواج یافته است. متأسفانه جوانان و خانواده‌ها دورزدن در شهر را به عنوان یک سرگرمی و خوشگذرانی می‌دانند و در سایه بنزین ارزان و یارانه‌ای برای گذران وقت‌شان در خیابان‌ها و اتوبان‌ها می‌چرخند. متأسفانه این سرگرمی‌ها آسیب‌های اجتماعی- اقتصادی بسیار زیادی به بار آورده که رفع آن‌ها به همت بزرگی در خانواده‌های ایرانی، دولت و نیروی انتظامی نیاز دارد.
ماجرای انرژی در ایران از مواردی است که سال‌ها بر سر آن بحث وجود دارد، برعکس همه دنیا در ایران خودرو گران و بنزین ارزان است. برخی از مردم می‌گویند قیمت بنزین را باید با درآمد‌ها مقایسه کرد. کارشناسان هم می‌گویند با وجود قیمت پایین بنزین، نمی‌شود با ایده شکست‌خورده گران‌کردن، مشکل را حل کرد. خودروسازی هم بخش مهمی از ماجراست، این در حالی است که در خارج از مرز‌های ایران، از کشور‌های همسایه گرفته تا اروپا و امریکا که خودرو‌های باکیفیت و کم‌مصرف تولید می‌کنند، به دلیل قیمت بالای بنزین چنین فرهنگی با چنین غلظتی وجود ندارد و خانواده‌ها حتی در تعطیلات پایان هفته و اوقات فراغت‌شان از وسایط نقلیه عمومی استفاده می‌کنند.
رئیس پلیس سابق پایتخت در خصوص فرهنگ دوردور و معضلات آن در تهران می‌گوید: «خانواده‌ها و کسبه محله‌هایی که در تهران معروف به دوردورکردن هستند، بار‌ها به پلیس شکایت کرده‌اند که چرا با این افراد برخورد نمی‌کنید؟ به همین منظور پلیس طرح‌های ویژه‌ای برای برخورد با این افراد در دستور کار دارد و از مقام قضایی هم تقاضا می‌کنیم با این افراد قاطع‌تر برخورد کند.»
دوردورهای ایرانیان در حالی است که هم مصرف بنزین را بالا می‌برد و هم اینکه مردم و کسبه‌ها از این روند گلایه دارند. اکنون این سؤال مطرح است که برای رفع این معضل اجتماعی و کاهش مصرف بنزین چه راهکار‌هایی وجود دارد و دولت، مجلس و حتی نیروی انتظامی چه بستر‌هایی را باید آماده کنند.
بنزین و خودرو ذی‌نفعانی دارد که بر یکدیگر تأثیرگذارند
آلبرت بغزیان، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در پاسخ به سؤال «جوان» در خصوص ارتباط مستقیم مصرف بنزین با قیمت یارانه‌ای آن می‌گوید: «قیمت بنزین در کشور ما ذی‌نفعان متفاوتی دارد که نوسان قیمتی آن بلافاصله بر هزینه حمل‌ونقل شهری، جاده‌ای، قیمت مواد غذایی، کالا‌ها و خدمات تأثیر مستقیم دارد، از این رو باید تصمیم‌گیری پیرامون آن با توجه به همه جوانب اتفاق بیفتد.»
وی می‌افزاید: «در کشورمان به‌رغم انرژی ارزان و کارگر ارزان صنایع ما به ویژه صنعت خودرو رقابت‌پذیر نیست و قابلیت رقابت با خودرو‌های وارداتی و خارجی را ندارد. برای پاسخ به اینکه چرا صنعت خودرو مزیتی در مقایسه با وارداتی‌ها ندارد؟ باید ببینیم در کدام یک از حلقه‌های زنجیره تولید خودرو، رقابت‌پذیری وجود ندارد. آیا خودروساز مواد اولیه را گران می‌خرد یا انرژی و نیروی کارش گران است؟ به نظر من این حلقه مفقوده را باید در صنعت قطعه‌سازی کشور جست‌وجو کنیم.»
بغزیان معتقد است: «تحلیلی در میان بدنه کارشناسی کشور وجود دارد و آن این است که می‌گویند، صنعت قطعه‌سازی کشور، چون خصوصی است، خوب است و خودروسازان، چون دولتی هستند، عملکرد خوبی ندارند. اگر این استدلال صحیح باشد، باید در این سال‌ها صنعت قطعه‌سازی کشور رشد و بازار‌های صادراتی را تصاحب می‌کرد. به عبارت دیگر باید در زنجیره ارزش دنیا قرار می‌گرفت، در حالی که در واقع اینطور نیست. به عنوان مثال برای خودرویی که مثلاً ۸میلیارد دلار ارزبری دارد، در بهترین حالت، ۱۱۰میلیون صادرات قطعه داریم. آقایان معتقدند صنعت قطعه کشور پیشرفته است و باید قیمت خودرو گران شود، در حالی که به هیچ وجه این استدلال‌ها صحیح نیست. به عنوان مثال، کشور چین برای پیشرفت صنعتی هزینه بالایی برای سوخت و نیروی برق می‌پردازد، اما با بهره‌گیری از مزیت کارگر ارزان، تلاش کرده است قیمت تمام‌شده کالایش را کاهش دهد. به عبارتی از کارگر ارزان به عنوان مزیت سود برده است، نه اینکه برای رفاه حال کارگر و بهبود معیشت او هزینه کارگر را بالا ببرد.»
وی می‌گوید: «در صنعت خودرو، خودروسازان روزبه‌روز به دلیل گرانی قیمت قطعات خودرو ضرر می‌کنند، اما قطعه‌سازان که همیشه مدعی هستند، در این سال‌ها نه صادرات شان را بالا برده‌اند، نه وارد بورس شده‌اند که شفافیت مالی داشته باشند. این قطعه‌سازان حتی با روسیه و کشور‌های همسایه نتوانسته‌اند برای صادرات قطعه قراردادی امضا کنند. در حال حاضر حدود ۶- ۵ میلیارد دلار واردات قطعه داریم، در حالی که حجم صادرات قطعه از ۱۲۰میلیون دلار هم فراتر نرفته است.»
بغزیان می‌افزاید: برای حل معضل کیفیت پایین و مصرف بالای سوخت در خودرو‌های داخلی، باید با بهره‌گیری از مزیت‌های اقتصادی‌مان مانند انرژی و کارگر ارزان، تلاش کنیم صنعت خودروی کشور رشد کند و قابل رقابت‌پذیری شود. در چنین شرایطی می‌توانیم قیمت خودرو را پایین بیاوریم. در چنین شرایطی مصرف بنزین نیز کاهش می‌یابد و دولت می‌تواند بنزین تولیدی را صادر کند. در آن زمان است که می‌توانیم قیمت سوخت را واقعی‌تر و به تدریج یارانه دولتی را حذف کنیم.
بغزیان به راهکار دولت برای تخصیص سوخت به هر فرد ایرانی اشاره میکند و می‌گوید: دولت سیزدهم در دو سال گذشته این موضوع را پیگیری میکند که یارانه بنزین فقط به مرفهین نرسد بلکه همه ایرانیان از آن برخوردار شوند. این ایده خوبی است، اما به اعتقاد من یک بار برای همیشه باید موضع کیفیت و مصرف بالای سوخت در خودرو‌ها را دولت حل کند. در آن صورت می‌شود افق بزرگ‌تری برای این سرمایه ملی (بنزین) پیش‌بینی کرد و آن صادرات بنزین است که عواید آن بیشتر بوده و صرف تکمیل و اجرای پروژه‌های ملی می‌شود.
چگونگی اصلاح کلان‌مسئله حکمرانی در زمینه غیرتعادلی‌بودن وضعیت خودرو- بنزین
نادیا محرابی، کارشناس انرژی نیز در گفتگو با جوان» معتقد است: با اجرای سهمیه بنزین به هر نفر معادل ۱۵لیتر در ماه در کنار رفع انحصار صنعت خودرو و آزادشدن مجوز تولید یا واردات خودرو، موضوع کلان‌مسئله حکمرانی کشور در زمینه غیرتعادلی‌بودن وضعیت
خودرو- بنزین اصلاح خواهد شد.
محرابی با اشاره به وضعیت خودرو- بنزین و راهکار اصلاح آن می‌گوید: مسئله بنزین و خودرو دو رویکرد غلط در کشور ما داشته است. از یک طرف دولت با قیمت‌گذاری دستوری در مسئله بنزین، موجب شده است مصرف خودرو‌های شخصی به طور مضاعف افزایش چشمگیری داشته باشد و از طرف دیگر با انحصار موجود در بخش خودرویی کشور، هر دو اثر افزایش مصرف، یعنی مصرف غیربهینه بنزین با خودرو‌های بی‌کیفیت داخلی و تمایل به مصرف خودرو‌های شخصی از محل قیمت پایین بنزین، هر دو به صورت مضاعف بر مصرف بنزین اثر گذاشته و نتیجه آن وضعیتی است که امروز شاهد آن هستیم؛ خودرو- بنزین در بدترین وضعیت ممکن است.
این کارشناس انرژی در زمینه حل معضل خودرو‌های بی‌کیفیت تولید داخل می‌افزاید: باید برای صنعت خودروی کشور اصلاحات بسیار جدی انجام داد. خارج‌شدن این دو خودروساز از حالت انحصاری موجود که بازار عملاً بین سایپا و ایران‌خودرو تقسیم شده و وارداتی نیز شکل نگرفته، مسیر انحصار و نابودی رقابت در کنار کیفیت را رقم زده است. برای خروج از این وضعیت خودرو‌های بی‌کیفیت کشور، قدم اول تسهیل صدور مجوز برای شکل‌گیری خودروساز‌های جدید بخش خصوصی حتی با تیراژ تولید کمتر از ۱۰۰خودرو در سال و قدم بعدی حذف پلکانی عوارض واردات و امکان رقابت بین خودرو‌های ایرانی، خارجی و همچنین اولویت‌بخشیدن به توسعه پلتفرم‌های برقی در این صنعت است.
وی تأکید میکند: با این اقدامات به مرور زمان علاوه بر حذف انحصار، کیفیت و رقابت در صنعت خودروسازی داخل توسعه خواهد یافت و همکاری‌های تکنولوژیک در صنعت خودرو‌های برقی که آینده خودرو‌های جهان هستند، باید با کشور‌های همسو با ایران صورت بپذیرد، بنابراین با این اقدامات علاوه بر رفع انحصار موجود در این صنعت در مجوزدهی برای تولید خودرو و افزایش واردات خودرو، قدم اول برای اصلاح حکمرانی مسئله خودرو- بنزین است.
محرابی با اشاره به حل معضل قیمت پایین بنزین در پازل حل همزمان مسئله خودرو- بنزین گفت: در مقابل برای بحث مربوط به بنزین، به یکباره نباید قیمت آزاد شود، بالعکس پیشنهاد‌های مربوط به شوک درمانی اقتصاد‌های غربی و دستورالعمل‌های اقتصاددانان لیبرال و بازار آزاد، برای حل مسئله بنزین هر ایرانی سهمی از یارانه بنزین خواهد داشت و این سهم معادل مصرف بهینه بنزین است. از طرف دیگر اگر شخصی نیاز به مصرف بالاتر داشته باشد، به دلیل قرارگیری بین مشترکان پرمصرف بنزین باید به قیمت آزاد و نزدیک به فوب خلیج‌فارس، بنزین هر لیتر مازاد بر الگوی بهینه مصرف را از مردم دارای سهمیه مازاد خریداری کنند. به این ترتیب با اجرای سهمیه بنزین به هر نفر معادل ۱۵لیتر در ماه در کنار رفع انحصار صنعت خودرو و آزادشدن مجوز تولید یا واردات خودرو از خارج کلان‌مسئله حکمرانی کشور در زمینه غیرتعادلی‌بودن وضعیت خودرو- بنزین اصلاح خواهد شد.
دارید استثنا را به قاعده تبدیل می کنید.باید با آمار و ارقام بنویسید.در جایی که معیشت ما وابسته به دلار شده قیمت انرژی را هم به دلار وابسته میکنید.دور دور را پلیس بگیرد.۴۰٪کرایه عمومی گران شد.انصاف چه؟ 
