رئیسجمهور امریکا که با واکنش معنادار ایران در بستن تنگه هرمز شوکی به سیاستش مبنی بر به صفر رساندن صادرات نفت ایران وارد شده، حالا صحبت از مذاکره میکند، البته به شیوه خودش. دونالد ترامپ که یکی از شیوههای دروغپردازیهایش گرفتن ژستهای رمالانه است، مدعی شد ایرانیها روزی با او تماس میگیرند و تقاضای مذاکره خواهند کرد. جواب او را این بار فرستاه ویژه ایران به روسیه یعنی علی اکبر ولایتی داده است که مذاکرهای در کار نیست. صدای مذاکره از کاخ سفید در حالی بلند شده است که بهرغم رد درخواست معافیت نفتی اروپا در قضیه تحریمهای ایران این مقامات میگویند که تحریمها بر چین هم اعمال خواهد شد.
رئیسجمهوری امریکا روزپنجشنبه، ۲۱ تیر (۱۲ ژوئیه) در سخنان خود پس از شرکت در نشست رهبران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در بروکسل، با اشاره به اختلاف امریکا و ایران از احتمال توافق هستهای با ایران و امید به خلع سلاح اتمی جهان صحبت کرده است. وی گفت: «میدانم آنها با مشکلات فراوانی مواجه هستند و اقتصادشان در شرف سقوط است، اما من این را به شما میگویم که روزی به من تلفن خواهند زد و خواهند گفت که بیایید توافقی بکنیم.» ترامپ در پاسخ به سؤال، خبرنگار بیبیسی مدعی شد پس از انتخاب او به ریاست جمهوری امریکا، «ایرانیها الان نسبت به قبل با احترام بیشتری با ما برخورد میکنند.» از سوی دیگر وزیر خارجه امریکا روز پنج شنبه در صفحه توئیترش از متحدان این کشور خواست به «کارزار فشار اقتصادی علیه ایران» بپیوندند. مایک پمپئو در صفحه توئیترش نوشت: «ایران با نقض آشکار قطعنامههای شورای امنیت، به ارسال سلاح به سراسر خاورمیانه ادامه میدهد. حکومت ایران میخواهد در هر جا که میتواند، دردسر ایجاد کند. متوقف کردن این، مسئولیت ما است.»
پمپئو در ادامه نوشت: «ما از متحدان و شریکانمان میخواهیم به کارزار فشار اقتصادی علیه حکومت ایران بپیوندند. بایستی تمامی منابع مالی را که رژیم از آن برای تأمین مالی تروریسم و جنگهای نیابتی استفاده میکند قطع کنیم. نمیتوان گفت: ایران چه زمانی ممکن است به تروریسم، خشونت و ناپایداری در کشور یکی از ماها دامن بزند.» توئیت وزیر خارجه امریکا، با توجه به اینکه ادعاهایی را درباره اقدامات ایران در کشورهای اروپایی مطرح کرده، ظاهراً با هدف اثرگذاشتن بر متحدان اروپاییِ امریکا مطرح شده که گفتهاند قصد دارند «برجام» را بهرغم خروج امریکا از آن حفظ کنند. جواب ترامپ، اما این بار از زبان علی اکبر ولایتی مشاور رهبری و فرستاده ویژه ایران روز جمعه در اندیشکده «والدای» در مسکو ضمن صحبت درباره حضور ایران در سوریه داده شد. وی با بیان اینکه ائتلاف امریکایی ضد داعش بدون مجوز دمشق در این کشور حضور دارد، تأکید کرد که ایران با تهدیدات امریکا، سوریه را ترک نمیکند و تمایلی هم به مذاکره با این کشور ندارد. ولایتی با اشاره به دستور رئیسجمهور امریکا برای بازگرداندن تحریمها علیه ایران، توضیح داد: «ایران به مباحثات با روسیه و چین درباره برجام ادامه میدهد. ایران باید از منافع اقتصادی برجام بهرهمند شود. اگر این اتفاق نیفتد، دیگر دلیلی برای باقی ماندن در آن نداریم.» وی ضمن تأکید بر اینکه ایران فعلاً به باقیماندن در برجام پایبند است، اضافه کرد: «روسیه و چین درباره برجام کمکهای بسیار کردهاند. ما آینده درخشانی برای روابط با روسیه میبینیم.»
رد درخواست اروپا
«برونو لومیر» وزیر دارایی فرانسه اعلام کرد که امریکا در پاسخ به نامهای که در آن از امریکا درخواست شده بود به شرکتهای اروپایی اجازه بدهد که همچنان به همکاریهای بازرگانی قانونی با ایران ادامه دهند، پاسخ منفی داده است. لومیر در این مورد به روزنامه فرانسوی فیگارو گفت: «بهار گذشته من نامهای برای «استیفن منوچین» وزیر خزانهداری امریکا نوشتم و از او خواستم تا برای شرکتهای اروپایی که فعالیتهای اقتصادی قانونی با ایران دارند استثنا قائل شود و در برابر تحریمها به آنها معافیت اعطا کند. حالا ما پاسخ این نامه را از امریکا گرفتهایم؛ پاسخ منفی است.» وزیر دارایی فرانسه در این گفتوگو که در نسخه روز جمعه فیگارو منتشر شده، همچنین بر لزوم اقدامات فوری به منظور تضمین حاکمیت تجاری اتحادیه اروپا تأکید کرد. وی افزود: «اروپا به ابزارها و شبکههای مالی مستقل نیاز دارد تا به این وسیله بتواند در برابر تحریمهای خارجی امریکا مقاومت کند. امریکا حق ندارد به ما بگوید که با چه کشوری روابط بازرگانی داشته باشیم.» این مقام فرانسوی درباره دیگر اقدامات اقتصادی امریکا از جمله افزایش تعرفهها در زمینه کالاهای وارداتی هم گفت که جنگ تجاری را ترامپ آغاز کرده است و اعلام کرد که اتحادیه اروپا باید پاسخی قاطع و مناسب به این اقدامات بدهد. لومیر گفت: «اگر امریکا بر این سیاست پافشاری کند در این صورت اروپاییها هم تصمیمهای جدیدی را با توجه به این سیاست اتخاذ میکنند.»وی در ادامه تأکید کرد که تا زمانی که واشنگتن بر این اقدامات یکجانبه و نادرست اصرار دارد، اتحادیه اروپا هم با امریکا مذاکره نخواهد کرد. وزیر دارایی فرانسه همچنین گفت: «عملکردی برخلاف این، نشانه ضعف و بر خلاف منافع ماست.»
مصرفکنندگان بازنده امریکایی
«استیون منوچین»، وزیر خزانهداری امریکا روز پنج شنبه گفت: تحریمها علیه چین لازمالاجرا است، اما از پاسخگویی به سؤالی درباره اینکه آیا پکن با تحریمها علیه ایران همراه خواهد شد، طفره رفت. «منوچین» در نشست کمیته امور مالی مجلس نمایندگان امریکا در پاسخ به سؤال یک قانونگذار امریکایی درباره اینکه آیا چین هم ملزم به رعایت تحریمهای نفتی علیه ایران است، گفت: «قصد ما این است که تحریمها علیه نفت ایران را برای همه کشورها از جمله چین اجرا کنیم.» دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا چند ماه پیش با انتشار فهرستی از صدها کالای چینی اعلام کرد قصد دارد بر آنها تعرفه ۲۵ درصدی اعمال کند. چین در واکنش، بر ۳۵ میلیارد دلار کالای وارداتی امریکا تعرفه اعمال کرده است. «استفان لینچ»، قانونگذار امریکایی در ادامه با اشاره به اینکه امریکا در حال حاضر درگیر یک جنگ تجاری با چین است، پرسید آیا پکن حاضر به همراهی با امریکا برای اجرای تحریمهای نفتی علیه ایران خواهد شد یا خیر.
منوچین در پاسخ گفت: «یک بار دیگر میگویم، ما قصد داریم تحریمها علیه نفت ایران را برای آنها-اعم از روسیه، اروپا و دیگران- اجرا کنیم.»
وزیر خزانهداری امریکا از توضیح درباره ساز و کار اجرای این تحریمها خودداری کرد. «لینچ» پرسید: «تحریمها علیه ایران، ارزش نفت روسیه را بالا خواهد برد. بنابراین، شما با خروج از برجام به روسیه کمک کردهاید. آنها اکنون عملکرد بهتری خواهند داشت و به منبع بهتری برای نفت در منطقه تبدیل خواهند شد. من مطمئنم که آنها برنده بزرگ خواهند بود و مصرفکنندگان امریکایی به دلیل بالا رفتن قیمت سوخت، بازندههای بزرگ.» منوچین در بخش دیگری از این نشست درباره برنامه دولت امریکا برای اعمال تحریمهای هستهای و غیرهستهای علیه ایران پس از خروج از برجام توضیح داد. او گفت: «ما تمامی تحریمهای هستهای علیه ایران را بازمیگردانیم و به اعمال تحریمهای غیرهستهای هم ادامه خواهیم داد.» منوچین همچنین مدعی شد که «ما همین الان آثار تحریمها علیه ایران را میبینیم.»او اضافه کرد که بسیاری از شرکتها در حال پایان دادن به سرمایهگذاریهایشان در ایران هستند. وی تصریح کرد: «ما انتظار داریم انتقالهای نفتی ایران به طرز محسوسی کاهش پیدا کند. ما در حال گفتوگو با متحدانمان برای کاهش خرید نفت از ایران هستیم. بنابراین، داریم آثار شگرف تحریمها را میبینیم.»